ปุ๋ยคอก ธาตุอาหารหลักจากธรรมชาติ ใช้อย่างไรให้ได้ประโยชน์สูงสุด -วัคซีนพืชบิ๊ก

…………….มีคำโบราณกล่าวไว้ว่า ” พืชเอาใบให้ใส่ปุ๋ยขี้วัว พืชเอาผลให้ใส่ปุ๋ยขี้ไก่ พืชเอาหัวในดินให้ใส่ปุ๋ยขี้หมูถึงจะดี ” ปุ๋ยคอกจัดเป็นปุ๋ยที่อยู่ในประเภทของปุ๋ยอินทรีย์โดยปุ๋ยคอกจะผลิตจากมูลสัตว์เลี้ยง แน่นอนว่าสัตว์เลี้ยงในแต่ละพื้นที่ในแต่ละภูมิภาคย่อมไม่เหมือนกันเช่นนั้น เกษตรกรจึงสามารถใช้ประโยชน์จากมูลสัตว์ที่เป็นผลพลอยได้จากการเลี้ยงสัตว์อย่างหลากหลาย วันนี้เราจะพูดถึง ปุ๋ยคอก ที่เมืองไทยของเรานิยมใช้กัน เช่น มูลโค มูลกระบือ มูลสุกร มูลม้า และมูลของสัตว์ปีก เป็นต้น มูลสัตว์ถือเป็นปุ๋ยธรรมชาติที่มีธาตุอาหารหลัก N P K โดยตรงมากกว่าวัตถุดิบธรรมชาติชนิดอื่น โดยมูลสัตว์แต่ละชนิดจะมีความเข้มข้นของธาตุอาหารหลักแตกต่างกัน เช่นนั้น หลักในการพิจารณาการเลือกใช้ปุ๋ยคอก จึงจำเป็นจะต้องอาศัยปัจจัยหลักอยู่ 2 ข้อคือ

ชนิดพืชที่ต้องการปลูก
สภาพของดินที่ใช้ปลูก

ถ้าสภาพของดินขาดธาตุอาหารหลักตัวใด เราอาจเลือกใช้มูลสัตว์ที่มีธาตุอาหารหลักตัวนั้น ซึ่งมีปริมาณธาตุดังกล่าวสูง และพืชชนิดที่เราเพาะปลูกอาจมีความต้องการร้านอาหารหลักตัวใดตัวหนึ่งในปริมาณมาก ทำให้ธาตุอาหารหลักที่มีอยู่ในดินไม่เพียงพอ อีกครั้งการเพาะปลูกซ้ำๆในระยะเวลานาน อาจทำให้สภาพดินเกิดเสื่อมหมายถึง ธาตุอาหารบางตัวที่พืชต้องการในปริมาณสูงหมดไปจากดินที่ใช้เพาะปลูก เราก็สามารถพิจารณาเลือกมูลสัตว์ที่เหมาะสมมาใช้ได้นั่นเอง

ข้อดีของปุ๋ยคอก ก็คือ นอกจากจะให้ธาตุอาหารหลักของพืชแล้ว ยังช่วยปรับปรุงสภาพดินไปในตัว ด้วยธาตุอาหารเสริมต่างๆ เช่น แมกนีเซียม กำมะถัน แมงกานีส สังกะสี ทองแดง โบร่อน และโมลินเดน

ดังนั้นเราจำเป็นจะต้องพิจารณาถึงความต้องการของพืช และพิจารณาถึงสภาพของดิน แล้วจึงมาพิจารณาถึงปุ๋ยข้อมูลสัตว์ที่เราเลือกใช้ เราไม่จำเป็นต้องเลือกใช้มูลสัตว์เพียงชนิดเดียวก็ได้ เราสามารถใช้มูลสัตว์หลายชนิดรวมกันเพื่อให้ธาตุอาหารที่สมบูรณ์แบบที่สุด

ตารางเปรียบเทียบธาตุอาหารในปุ๋ยคอก

มูลสัตว์	ไนโตรเจน ( N )	ฟอสฟอรัส ( P )	โพแทสเซียม ( K )
มูลโค	1.91	0.56	1.40
มูลกระบือ	1.23	0.55	0.69
มูลไก่	3.77	1.89	1.76
มูลเป็ด	2.15	1.13	1.56
มูลแกะ	1.87	0.79	0.92
มูลม้า	2.33	0.83	1.31
มูลสุกร	2.80	1.36	1.18
มูลค้างคาว	1.05	14.82	1.84
มูลใส้เดือน	2.05	1.93	1.50

ข้อควรระวังในการใช้ปุ๋ยคอก

อย่างไรก็ตาม การใช้ปุ๋ยคอกสดๆนั้น อาจทำอันตรายต่อร่างพืชได้ วิธีที่ดีที่สุดสำหรับการใช้ปุ๋ยคอกคือ นำไปหมักตามสูตรชีวภาพเสียก่อนนำไปใช้ เพราะความสดหรือความแห้งพอดีของปุ๋ยคอก มันไม่ใช่ประเด็นที่สำคัญแต่ประเด็นสำคัญของปุ๋ยคอกจะอยู่ที่ว่า ธาตุอาหารหลักที่ปุ๋ยคอกนั้นมีอยู่ย่อยสลายหรือยัง ถ้าเรานำปุ๋ยคอกไปผ่านกระบวนการหมัก เพื่อให้จุลินทรีย์ทำหน้าที่ย่อยสลายธาตุอาหารต่างๆที่มีอยู่ในมูลสัตว์เสียก่อนเมื่อนำไปใส่พืชแล้ว พืชสามารถดูดอาหารเหล่านั้นไปใช้ประโยชน์ได้เลย ไม่ต้องรอ แต่ถ้าเราใช้ปุ๋ยคอกแบบโดยตรง ไม่ผ่านกรรมวิธีการหมัก กว่าจุลินทรีย์จะเกิดกว่าจะเพิ่มจำนวน กว่าจะย่อยสลายได้ธาตุอาหารที่พืชต้องการ และที่สำคัญกว่ากระบวนการหมักจะเสร็จสิ้น ความร้อนก็จะเผารากพืชจนสุกเน่าตายไปเสียก่อน